Kamis, 14 Agustus 2014

Investimentu Fundu Mina Rai Atinji 40% iha Merkadu Assoens ( Saham )

Relatoriu hasai husi Banco Central indika ba publik ate fin Junho 2014 fundu Mina rai atinji  Billiaun 16.6 Dollar Amerikanu. Hanesan ema wain kunyese fundu mina uja barak bodik suporta orsamentu estadu. Maibe, tuir relatoriu hateten momos ate fulan Junho 2014 Estadu Timor-Leste seidauk foti osan husi konta fundu nee. iha tempu hanesan retornu/income investimentu iha merkadu financeiru mak $ 421.7 Milliaun.
 
        Fonte : Relatoriu BCTL  Vol 10  Numuru  XXV Junho 2014

Notisia importante seluk alende kontestu balansiu fundu, iha mos strategia evolusaun fundu Mina Rai indika ate trisemsteral refere fundu espaila ona iha merkadu assoens ( saham/ Equity) atinji pursentu hat nullu (40%) no iha merkadu retornu fixu ( Fixed income/Bonds) hela ho pursentu nen nulu ( 60%). Kompara ho relatoriu trisemesteral ate Marsu nian sei kompustu  investe iha merkadu assoens iha 37.50% no merkadu retornu fixu ho 62.50%.

 Aumenta exposaun iha merkadu risku hanesan assoens bele konprende atu aumenta expektasaun retornu ba longu praju.  Maibe persija tebes prudente atu nune la- lakon let deit iha merkadu wainhira hasoru risku merkadu hanesan  kompania nain sira hetan bangkrut. Signifika investors nebe tau fundu iha sira nian kompania sei hetan sofrementu hanesan. Informa mos merkadu retornu fixu nebe fundu investe tuir lei so bele deit iha nasaun soveranu sira nian. Signifika risku fundu lakon kiik kompara ho risku investe iha assoens.

Tabela 1. Stategia investimentu ate Marsu 2014
          Fonte : Relatoriu BCTL Vol 10 Numuru XXIV Junho 2014

Tabela 2 Stategia Investimentu ate Junho 2014
            Fonte : Relatoriu BCTL Vol 10 Numuru XXV Junho 2014
 
Refere ba lei Fundu Nian iha artigu 15 hatete katak  fundu Mina rai bele investe iha retornu fixu la liu 50% no iha merkadu assoens labele liu 50%. Entertantu, ba oin sei iha posibilidade fundu nee sei loke ann investe iha merkadu ossoens.

Kestaun importante tau iha konsiderasaun mak iha investimentu financeiru iha ninian dutrina fiar ida katak “ Investimentu Risku kiik sei implika retornu kiik, nomos Investimentu risku boot sei bele hetan retornu boot”. Masqe nune, risku nebe boot persija difersifika so nune bele salva karik merkadu financeiru hetan presaun emvairomentu nebe la benefisia investors.

Fundu Mina Rai riku soin boot Timor hotu nian ho karakterismu nebe labele renova wainhira remata ka hotu halo explorsaun.  Iha Tinan 2000 toó 2011 kontribusaun fundu nee ba Produtu Internu Brtuto ( PIB) ka Gross Domestic Bruto (GDP)atinji 76.9% restu non petrleu sei fo deit kontribusaun 23.1% ba total ekonomia  Timor Nian.
Esperansa Timor ona mak Fundu nebe sai riku soin povu nian bele duni fo benefisiu ba ema hotu. mekanismu nebe ohin loron Timor iha oinsa ejerse funsaun orgaun hotu nebe tau matan lalaok fundu nian sai ona modelu ba iha nasaun balun.

Esperansa no persija kapasidade humanu nebe forte atu redus dependensia desenvolvimentu ekonomia iha seitor non renovavel. Nasaun forte laos tanba osan barak maibe nsaaun forte tanba povu moris diak no ekonomia nebe justu iha ninian distribusaun.

Tidak ada komentar: